مونس تابان رو 
وقتی پا به دفتر مشاور املاک می‌گذارید یا با مشاوران صحبت می‌کنید، ممکن است با واژگان و اصطلاحاتی مواجه شوید که برایتان ناآشنا باشند. آشنایی با این اصطلاحات تخصصی بازار مسکن می‌تواند شما را در تصمیم‌گیری‌های خرید، فروش یا اجاره املاک یاری کند و از سردرگمی و سوءتفاهم‌های احتمالی جلوگیری نماید.
بسیاری از خریداران و فروشندگان به دلیل عدم آشنایی با اصطلاحات بازار مسکن دچار اشتباهات پرهزینه‌ای می‌شوند یا حتی در دام کلاهبرداری‌ها می‌افتند. در این مقاله قصد داریم شما را با مهم‌ترین اصطلاحاتی که مشاوران املاک در گفتگوهای روزمره به کار می‌برند، آشنا کنیم تا بتوانید با آگاهی بیشتری وارد بازار مسکن شوید.
اصطلاحات مربوط به قرارداد و مدارک
مبایعه‌نامه
مبایعه‌نامه یکی از رایج‌ترین اصطلاحات بازار مسکن است که به قرارداد خرید و فروش ملک اشاره دارد. این سند شامل مشخصات کامل ملک، مشخصات خریدار و فروشنده، قیمت توافقی، نحوه پرداخت و تحویل ملک است.
قولنامه
گاهی مشاوران املاک از اصطلاح قولنامه هم استفاده می‌کنند که در واقع همان مبایعه‌نامه است، با این تفاوت که قولنامه بیشتر در معاملات عادی و غیررسمی رایج است.
بیعانه
بیعانه یا پیش پرداخت، مبلغی است که خریدار هنگام عقد قرارداد اولیه به فروشنده پرداخت می‌کند تا جدیت خود را نشان دهد و معامله را تضمین کند. معمولاً مشاوران املاک پیشنهاد می‌دهند بیعانه بین ۱۰ تا ۲۰ درصد قیمت کل ملک باشد.
استعلام
استعلام فرایندی است که طی آن وضعیت حقوقی ملک از مراجع ذی‌صلاح مانند شهرداری، اداره ثبت اسناد و املاک، اداره دارایی و… بررسی می‌شود.
سند شش‌دانگ
وقتی مشاوران املاک از سند شش‌دانگ صحبت می‌کنند، منظورشان سندی است که نشان میدهد تمام ملک متعلق به یک شخص است. در اصطلاح حقوقی، هر ملک به شش دانگ تقسیم می‌شود و مالکیت کامل به معنای داشتن هر شش دانگ است.
پایان کار
پایان کار مدرکی است که شهرداری پس از اتمام ساخت و ساز و تأیید رعایت مقررات شهرسازی و ساختمانی صادر می‌کند. این مدرک نشان میدهد ساختمان طبق اصول مهندسی و مقررات شهرسازی ساخته شده و قابل سکونت است.
صورت‌مجلس تفکیکی
صورت‌مجلس تفکیکی سندی است که مشخصات دقیق آپارتمان‌ها و واحدهای یک مجتمع مسکونی را نشان میدهد. این سند حدود و مساحت هر واحد، مشاعات و سهم هر مالک از قسمت‌های مشترک را مشخص می‌کند.
وکالت‌نامه محضری
وکالت‌نامه محضری سندی است که طی آن مالک به شخص دیگری اجازه میدهد از طرف او برای فروش یا اجاره ملک اقدام کند. گاهی به جای انتقال رسمی سند، معامله از طریق وکالت‌نامه محضری انجام می‌شود که البته مشاوران املاک باتجربه معمولاً توصیه می‌کنند حتماً انتقال رسمی سند در دفترخانه اسناد رسمی انجام شود.
سند تک‌برگی و منگوله‌دار
در اصطلاح مشاوران املاک، سند تک‌برگی به اسناد مالکیت جدید گفته می‌شود که در یک برگ خلاصه شده و دارای بارکد و مشخصات دقیق ملک است. در مقابل، سند منگوله‌دار یا دفترچه‌ای، به اسناد قدیمی گفته می‌شود که به شکل دفترچه بوده و به دلیل مهر و موم خاص آن، به این نام معروف شده است.
کد رهگیری
کد رهگیری شناسه‌ای منحصر به فرد است که پس از ثبت معامله در سامانه املاک و مستغلات کشور صادر می‌شود. از سال ۱۳۹۰، تمام معاملات املاک باید دارای کد رهگیری باشند و مشاوران املاک موظف‌اند این کد را برای هر معامله دریافت کنند.
اصطلاحات مربوط به مشخصات ساختمان
متراژ مفید و بر
متراژ مفید به مساحت قابل استفاده داخل واحد مسکونی بدون احتساب ضخامت دیوارها، ستون‌ها و فضاهای مشاعی اشاره دارد. مشاوران املاک معمولاً این عدد را به عنوان مساحت اصلی ملک اعلام می‌کنند. در مقابل، بر ملک به طول ضلعی از زمین یا ساختمان گفته می‌شود که مشرف به خیابان یا کوچه است. ملک‌هایی با بر بیشتر معمولاً ارزش بالاتری دارند.
نورگیر و دو نبش
نورگیر به پنجره‌ها یا فضاهایی گفته می‌شود که امکان ورود نور طبیعی به داخل ساختمان را فراهم می‌کنند. مشاوران املاک معمولاً از عبارت “نورگیر عالی” یا “نورگیر کم” برای توصیف میزان روشنایی طبیعی ملک استفاده می‌کنند. دو نبش به ملکی گفته می‌شود که دو ضلع آن به خیابان یا کوچه راه دارد. چنین املاکی به دلیل نورگیری بهتر و دسترسی آسان‌تر، ارزش بیشتری دارند.
شمالی، جنوبی
در ادبیات مشاوران املاک، واحد شمالی به آپارتمانی گفته می‌شود که ورودی آن در ضلع شمالی ساختمان قرار دارد و معمولاً پنجره‌های اصلی آن به سمت شمال است. در مقابل، واحد جنوبی ورودی و پنجره‌های اصلی آن به سمت جنوب است. در اقلیم ایران، واحدهای جنوبی به دلیل بهره‌مندی از نور بیشتر خورشید، معمولاً مطلوب‌تر هستند.
فول امکانات
فول امکانات به ملکی گفته می‌شود که تمام امکانات رفاهی مانند آسانسور، پارکینگ، انباری، سیستم سرمایش و گرمایش مرکزی، لابی، سالن اجتماعات، استخر و سونا را دارد.
نوساز، کلنگی و بازسازی شده
نوساز به ساختمانی گفته می‌شود که کمتر از پنج سال از ساخت آن گذشته باشد. ساختمان‌های نوساز معمولاً از استانداردهای جدید ساختمانی پیروی می‌کنند و مصالح و تأسیسات آن‌ها نو و سالم است.
کلنگی به ملکی اطلاق می‌شود که ساختمان آن فرسوده و قدیمی است و ارزش آن بیشتر به زمین آن مربوط می‌شود. معمولاً چنین املاکی برای تخریب و نوسازی خریداری می‌شوند.
بازسازی شده به ساختمانی گفته می‌شود که قدیمی بوده اما به تازگی تعمیرات اساسی روی آن انجام شده و نمای داخلی و تأسیسات آن نوسازی شده است.
پارکینگ مزاحم و بدون مزاحم
پارکینگ مزاحم به جای پارکی گفته می‌شود که برای خارج کردن خودرو از آن، باید خودروی دیگری که در مسیر قرار دارد، جابه‌جا شود. در مقابل، پارکینگ بدون مزاحم یا اختصاصی، فضایی است که بدون نیاز به جابه‌جایی خودروی دیگر می‌توان به راحتی از آن استفاده کرد.
اصطلاحات مربوط به موقعیت ملک
دسترسی عالی
دسترسی عالی اصطلاحی است که مشاوران املاک برای توصیف ملکی به کار می‌برند که به راحتی به وسایل حمل و نقل عمومی، بزرگراه‌ها، مراکز خرید، مدارس و سایر امکانات شهری دسترسی دارد.
بر اصلی و فرعی
بر اصلی به ملکی گفته می‌شود که مشرف به خیابان اصلی است، در حالی که بر فرعی به ملکی اشاره دارد که در کوچه یا خیابان فرعی قرار دارد.
ملک تجاری و مسکونی
ملک تجاری به ساختمان یا واحدی گفته می‌شود که مجوز استفاده تجاری دارد و می‌توان در آن کسب و کار راه‌اندازی کرد. در مقابل، ملک مسکونی صرفاً برای سکونت طراحی شده و استفاده تجاری از آن غیرمجاز است.
حریم و عقب نشینی
حریم به محدوده‌ای اطراف تأسیسات شهری مانند خطوط برق فشار قوی، لوله‌های گاز، رودخانه‌ها و مسیل‌ها گفته می‌شود که ساخت و ساز در آن ممنوع یا محدود است. مشاوران املاک حرفه‌ای همواره وضعیت حریم ملک را قبل از معامله بررسی می‌کنند.
عقب نشینی به میزان فاصله‌ای گفته می‌شود که ملک باید از بر خیابان داشته باشد. گاهی شهرداری برای توسعه معابر، مالکان را ملزم به عقب نشینی می‌کند که این موضوع می‌تواند بر ارزش ملک تأثیر منفی بگذارد.
ملک قولنامه‌ای و سنددار
ملک قولنامه‌ای به ملکی گفته می‌شود که سند رسمی ندارد و مالکیت آن با قولنامه منتقل می‌شود. این نوع املاک معمولاً ارزش کمتری دارند و معامله آن‌ها ریسک بیشتری به همراه دارد.
در مقابل، ملک سنددار دارای سند رسمی ثبت شده در دفتر املاک کشور است و از امنیت حقوقی بیشتری برخوردار است. مشاوران املاک معمولاً توصیه می‌کنند تا حد امکان از خرید املاک قولنامه‌ای خودداری شود.
اصطلاحات پرکاربرد در بازار مسکن که مشاوران املاک استفاده می‌کنند!
اصطلاحات حقوقی در معاملات مسکن
مشاعات
مشاعات به بخش‌هایی از ساختمان گفته می‌شود که متعلق به همه مالکان است و استفاده از آن‌ها مشترک است. آسانسور، راه‌پله، لابی، پارکینگ عمومی و محوطه ساختمان از جمله فضاهای مشاع هستند.
اعیان و عرصه
عرصه به زمینی گفته می‌شود که ساختمان روی آن بنا شده است. در مقابل، اعیان به خود ساختمان و بنای احداث شده روی زمین اشاره دارد. در معاملات ملکی، گاهی فقط اعیان معامله می‌شود و عرصه همچنان متعلق به شخص دیگری (مثلاً شهرداری یا اوقاف) است.
سرقفلی و حق کسب و پیشه
سرقفلی حقی است که به موجب آن، شخص می‌تواند ملکی را که متعلق به دیگری است، برای کسب و کار اجاره کند و مالک حق تخلیه او را نداشته باشد. این حق قابل خرید و فروش و انتقال به غیر است.
حق کسب و پیشه به حقی گفته می‌شود که مستأجر محل تجاری به دلیل فعالیت مستمر در آن مکان و جلب مشتری به دست می‌آورد. این حق نیز قابل خرید و فروش است.
ارتفاق
حق ارتفاق به حقی گفته می‌شود که به موجب آن، مالک یک ملک می‌تواند از ملک دیگری به نفع ملک خود استفاده کند. مثلاً حق عبور از ملک همسایه یا حق استفاده از آب چشمه‌ای که در ملک دیگری قرار دارد. این حق معمولاً در سند ملک قید می‌شود.
دفترخانه و ثبت اسناد رسمی
دفترخانه اسناد رسمی دفتری است که توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تأسیس می‌شود و وظیفه ثبت و صدور اسناد رسمی را بر عهده دارد.
استعلام دفتر املاک
استعلام دفتر املاک به استعلام وضعیت ثبتی ملک از اداره ثبت اسناد و املاک گفته می‌شود که نشان میدهد آیا ملک دارای سند رسمی است و چه کسی مالک رسمی آن است.
جمع‌بندی
آشنایی با اصطلاحات بازار مسکن به شما کمک می‌کند تا در معاملات ملکی با آگاهی بیشتری تصمیم‌گیری کنید و از سوءتفاهم‌های احتمالی جلوگیری نمایید. مشاوران املاک از این اصطلاحات برای توصیف ویژگی‌های ملک، شرایط معامله و وضعیت حقوقی آن استفاده می‌کنند.
داشتن اطلاعات کافی درباره اصطلاحات بازار مسکن می‌تواند شما را در موقعیت بهتری برای چانه‌زنی و مذاکره قرار دهد و از ضرر و زیان احتمالی جلوگیری کند. امیدواریم این مقاله توانسته باشد به شما در شناخت بهتر فضای بازار مسکن و زبان مشاوران املاک کمک کند.
